Narodowość w muzyce… po grecku
W dniach 18-20 stycznia odbyła się w Atenach międzynarodowa sesja naukowa na temat The National Elements in Music. Organizatorami tego prestiżowego spotkania prawie 70 muzykologów z całego świata był Departament Muzyki Uniwersytetu Ateńskiego oraz Grecka Biblioteka Muzyki „Lilian Voudouri". W stolicy Grecji mogliśmy wysłuchać wystąpień z: Anglii, Armenii, Brazylii, Cypry, Finlandii, Hiszpanii, Iranu, Korei Południowej, Łotwy, Niemiec, Norwegii, Polski, Portugalii, Rosji, Serbii, USA i oczywiście Grecji. Obrady prowadzone były w dwóch równoległych ciągach sesji w prestiżowym budynku Megaron Music Centre. Centralny wykład konferencji – Hearing the Nations in Chopin prof. Jima Samsona – odbył się w Auli Głównej Uniwersytetu Ateńskiego. Wystąpienie tego znakomitego Chopinologa przyjęto owacyjnie.
Polski udział w konferencji był znaczący. W sesji National Aspects of Musical Genres Wojciech M. Marchwica (UJ) zaprezentował temat Folk Clichés in Central-European Pastorellas in 17th-18th centuries. A w drugim dniu konferencji odbyła się sesja poświęcona w całości kwestiom polskiego stylu narodowego, w której wystąpili Ryszard Golianek (UAM Imaginary Poland. Musical depiction of the non-existing country in the instrumental music of the 19th century foreign composers), Katarzyna Bartos (UWr The national element in Grażyna Bacewicz's music) i odczytano artykuł Bogumiły Miki poświęcony wykorzystywaniu folkloru kurpiowskiego i podhalańskiego przez polskich kompozytorów współczesnych.
Choć poziom prezentowanych tekstów był bardzo różnorodny to jednak dyskusje – momentami bardzo gorące – pokazały, że temat sesji wciąż nie jest rozumiany na całym świecie jednorodnie. Co więcej dało się zauważyć kilka powtarzających się wniosków. Po pierwsze, w wielu krajach dają się zauważyć podobne mechanizmy wykorzystywania elementów narodowych w muzyce – choć dzieje się to często w różnych okresach historycznych. Znamienny jest tu porównanie funkcji towarzystw muzycznych/chóralnych w Grecji, Polsce czy Austrii, a także konflikt opery narodowej z operą włoską obserwowany w wielu krajach europejskich. Po drugie, temat elementów narodowych w Europie zdecydowanie ważniejszy jest dla krajów „peryferyjnych" (ten termin odnosił się zarówno do Grecji czy Portugalii jak do krajów słowiańskich) niż dla krajów centrum Europy jak Francja czy Niemcy. Ciekawym efektem konferencji może być inicjatywa przeprowadzenia testów poczucia stylu narodowego w różnych krajach na podstawie jednego zestawu przykładów muzycznych.
Wojciech M. Marchwica
Osoba publikująca: Stanisław Hrabia